FORUM

Bu güzel nadirat hakkında konu yoktu açayım dedim.15 yılı aşkın tecrübe ve gözlemlerimden yola çıkarak bir şeyler paylaşmak istedim.
Fiziksel özellikleri:Oldukça iri bir yapıya sahip olan bu türün kanat açıklığı şahin büyüklüğünde olanlarına yüksek dağ kesimlerinde denk gelebiliyoruz kanatları cüssesine göre kısadır.Yerden yükseklik olarak kafayı kaldırdığında 70cm yükselebilir.Kötü bir anı ama 90 yılların başında vurulmuş olan bir urkekliğin canlı ağırlığı 11 kilo civarı et ağırlığı 5.5 kilo ölçülmüştü .Uçuşta kanat çırpmaz yerden havalanırken ve konarken birkaç kez çırpar.Tehlikenin durumuna göre uzun mesafe çok süratli bir şekilde uzun mesafe uçabilir.
Beslenme:Tohumlu bitkilerle beslenir,özellikle bizim yaban fiği dediğimiz fiğe benzeyen otu çok sever.
Yavrulama:Bir annenin baktığı en fazla yavru sayısı 7 olarak gördüm anneyle birlikte 8 bireylik sürü olurlar rasladığımız yuvalarda da en fazla 7 yumurta fark etmiştik daha düşük olanları da vardı.
Yaşama alanı: Orman üstü yaşar orman içine girmez Yazın 3000m ve üzeri yüksekliklere çıkar kışın ormanın açığındaki çalılıklara çekilir.Yuvalarını erişilmesi zor olabilecek kaya kovuklarına ve tereklerine yapar.Gün ortasında yamaçlara çekilir kendini sağlama alabilmek için kayalıkların tereklerinde saklanabilecekleri yamaçlara çekilirler,çok hızlı yürürler.
Türkiye'de yükselti olarak yüksek dağ sıralarının bulunduğu bölgelerde vardırlar,Doğu karadeniz,doğu anadolu ve toroslarda bulunurlar.Karadenizde yöresel adı yaban tavuğu olarak adlandırılıyor

Aladağlara çekmek için gelecek varsa eşlik edebilirim.

Ağustos ortasından beri yaptığım gözlemlerdi bölge popülasyonunun çoğaldığını gözlemledim.Bu sene anneler yavrularını fazla kayıp vermeden büyüttüklerini fartk ettim her annenin peşinde en az 6 yavru gördüm yüksek rakımlı kayalıklarda sabahın ötüşüyle birlikte yaptığım erkek urkekliklerde de sayı olarak fazla bir durum var.Bunda en azından benim bulunduğum bölge için söylüyorum av durumunun azalmasının büyük etkisi var.

Bu sene gözleme hızlı başladım.Bildiğim arazilerde çok sükür sayısal olarak fazlaca rastlıyorum.Şu an için dişiler kuluçkada görünürde izbandut erkekler var temmuzun ilk haftasından itibaren dişiler kendini yavrularıyla göstermeye başlayacaktır sayılar dahada artacaktır.Yavrular 3 hafta sonra güvercin büyüklüğünde olacak anneleriyle yeterli uzağa uçacak duruma geleceklerdir,çok çabuk geliştiklerinden eylülde yavruları annelerinde ayırt etmek güçleşiyor.Gözlemlere hız kesmeden devam edeceğim.

Arkadaşlardan haberleri geliyor yavaş yavaş yüksek irtifalara çıkmaya başlamışlar kayalıklardan ıssız arazi şartlarında seslerini yoldan duymak net bir şekilde mümkün ama bu sene kar çok yağdı kayalıklara çıkmak çok tehlikeli olur bir 15 gün daha beklemedeyiz kar erimesinden dereler coştu.

Nisan-mayıs çekilebilecek aylar haziranda görmek zordur kuluçkadalar.Haziran sonu temmuz başında yumurtadan çıkarlar yavrular ağustos ortası gibi güvercin büyüklüğünde olurlar eylül sonu gibi cüsse olarak annesinde ayırt edilemeyecek hale gelirler.Bu dediğim zamanı atlatırsanız ailelerin rahatsız olmaması açısından işinizi güz mevsimine (Eylül ortası ve sonrası) bırakmak güzel bir davranış olur.

Evet çok zorlu bir kuş bu kuşa yanaşmak ya şansınızla yada araziyi ve o bölgedeki kuşu çok iyi tanımanızla oluyor.Bu yazın daha net fotolar çekeceğim donanım biraz daha iyileşti 300mm lensle 25m kadar yanaştım ama lenste iş yoktu.400mm le ayna gibi fotoğraf alırsınız

Evet adem bey,çoğunlukta görülebileceği yerler yazın 3000m ve üzeri görmeniz doğal sarp arazide sizi fark etmişse yaklaşmanız zor oluyor.Yedigöller ayak altı yer oldu araba yolunun gitmesiyle orada kendilerini pek göstermezler .

"yedi göller" kamp alanında seslerini duydum. Verçenik dağı tırmanışında gördüm ama lens yeterli değildi. Demirkazık tırmanışında yine gördüm grupla hareket ettiğim için fotoğraflayamadım, Bolkar dağları Aydos zirve çıkışında tür fotoğrafını alabildiğimm bu nadiratı çok önemsiyorum. paylaşımınız için teşekkürler.

2016 Kayseri kampında yaban keçilerinı yakından görmek nasip oldu ama urkekliği görmek nasip olmadı. Sırf bu kuş için tekrar tekrar gidilir. Bu güzel ve değerli bilgilerden için tesekkuler.

Öyledir Ali bey zor kuş o size yakınlaşır,sizi gözetler yanından geçersiniz farkına varmazsınız.Bir anım olmuştur bu kuşla araziye çıktığımda tepede yoruldum dinlenirken gözlerim 10m ötedeki bir taşa takılıp durdu tam iki dakika.Ben taş zannediyorum gözünü dahi kırpmadı gözünü kırpsa fark edeceğim sırtımı döndüm acı bir sesle kendini kayadan bıraktı ürktüm arkama baktım ki taş yerinde yok:)Çok yakın düştüğünüzde eğer yukarı tarafınızda kalırsa genelde uçmaz yanından geçersiniz.Benim gözlemini yaptığım bölgeler adım gibi bildiğim araziye nereden girmem gerektiğiniz kuşların nereden kalkabileceğinden tutun uçtuğunda nerelere konabileceğine kadar bilirim görmek benim için zor değil arazi şartları çok zorlu olan bir kuş devamlı gitme şansı bulamayan biri için heyecan uyandırması gayet doğaldır durumunuzu anlıyorum

Seyrederken, kendimi unutup, fotoğrafını çemeyi bile unuttuğum tek tür !

Yaban keçisi olan yerde olacak diye bir kaide yok ama bazen türler birbirlerine haber vermek için yakın çalışırlar bizim yayladada büyük dağ bülbüllerinin çengel boynuzlu dağ keçilerine haber verdiğine çok şahit oldum bülbüller bizi gördüğünde hemen bağırmaya başladıktan sonra 50m ötede keçiler kafalarını kaldırıyordu,aynı şekilde bu urkeklik ve dağ bülbülleri arasında da olan bir ilişki bu farklı türlerde olabilir.Yaban keçileri ve urkeklikler aynı yükseklik seviyesinde barınan iki tür aynı bölgede yakın bulunmaları doğaldır.Urkekliği bulmada yardımcı olan durumlardan biri yırtıcıların kayalık bölgelerdeki dairesel av izleme hareketi,atmacanın yavrularına dalışına şahit oldum kaya kartalının 4 sefer büyük ürkekliklere sortisinini gördüm ürkeklikler kayıp vermediler.Tecrübeli bir anne 7 ürkeklik yavrusunu da doğal şartlarda yetiştirebiliyor daha yeni anne olmuş bir Urkekliğin arkasında 1-2 yavru kalabiliyor genelde yırtıcılara kaptırıyorlar kerkenez,atmaca gibi... Urkeklik yavrusu tüyleri oluşmadan suya maruz kalmaması gerekir sadece birkaç damla su ölmesi için yeterli... bunlar tamamiyle bir değil birkaç defa edindiğim tecrübelerdir.Yaz başı mayıs haziran gibi yaylaya dağlara çıktığımızda yavrulu sürüleri görmem mümkün bir seferinde uzaktan gözlemimde anne ürkekliği kafasının üstünde dolaşan kerkenezi görünce yavrularına bir tehlike çağrısı yapmasıyla 7 yavrusu annenin kanatlarının altına girdi kerkenez eli boş döndü.Urkekliğinin farklı durumlarda farklı tonlarda sesleri var uçarken,sabah bağırıken,ekim kasımda sürü toplanmaya başlayınca erkeklerin farklı dans sesleri var,sizi çok yakınında hissederse çok inceden bağırı zannedersinizki 200m uzakta ama aslında dibinizdedir başıma çok geldiğinden biliyorum.Nasip olursa bu yazın videosunu çekebilirsen sesleri de kaydetme fırsatım olur.Sabah bağırış sesini ve uçar sesini tıpatıp taklit edebilirim.

Kayseri Aladağlarda madende çalıştığım dönemde sabahları ve akşam üzerleri özellikle seslerini çokça duyardık. Birgün yine Aladağda Prof. Dr. Ahmet KARATAŞ ile birlikte çok fazla koşturmuştu peşinden bizi. Birde şöyle bir tespit yapmak istiyorum. Yaban keçileri olan yerde urkeklik de hemen yakınlarında oluyor. Selamlar...